Özel Güvenlik Görevlisi Yetki ve Sorumlulukları

Özel güvenlik görevlisinin hangi yetki ve sorumluluklara sahip olduğu sık sık tartışma konusu haline gelebilir. Bu tür durumlarda özel güvenlik yetkileri konusunda detaylı bilgi sahibi olunması gerekir. Silahlı veya silahsız olarak özel güvenlik mesleğini icra eden kişilerin dikkat etmesi gereken bazı yetki ve sorumlulukları vardır.

Özel Güvenlik Görevlisi Yetkileri Nelerdir?

Özel güvenlik yetkileri nelerdir sorusunu yanıtlarken, kanun tarafından verilen her yetkiyi ayrı bir başlık altında incelemek mümkündür:

1. Kimlik Sorma Yetkisi

Özel güvenlik görevlileri toplantı, konser, spor müsabakası, sahne gösterileri ve benzeri etkinliklerde şüpheli davranışlarda bulunan kişilere kimlik sorma yetkisine sahiptir. Kanunda kişiyi durdurma yetkisi verilmemiş olsa da kimlik kontrolü sırasında kişinin durdurulması gerekeceği için bu konuda yetki sahibidir.

2. Arama Yetkisi

Özel güvenlik görevlilerinin yetkileri arasında en çok dikkat çekenlerden biri de arama yetkisidir. Kanuna göre güvenlik görevlileri korudukları alanlarda girmek isteyenleri ve görev alanlarında hakkında yakalama kararı olan kişileri arama hakkında sahiptir. Ancak arama yetkisi tamamen teknik araç gereçler ile yapılması gerektiği için el ile herhangi bir arama yapması mümkün olmaz. El ile arama yapan özel güvenlik görevlisi TCK’ya göre suç işlemiş sayılır. Arama yetkisi rızaya dayalı olduğundan kişinin itiraz etmesi durumunda ısrar edilmemelidir.

3. Emanete Alma ve El Koyma Yetkisi

Terk edilen veya unutulan eşyalar özel güvenlik görevlileri tarafından emanete alınabilir veya bu tür eşyalara el konulabilir. Aynı zamanda suç sayılmasa bile güvenlik açısından tehlike yaratabilecek eşyalara da el koyma yetkisi vardır. Bu süreçte el konulan ya da emanete alınan tüm eşyalar için özel güvenlik görevlisinin tutanak tutarak bu işlemi sabit hale getirmesi zorunludur.

4. İş Yeri ve Konuta Girme Yetkisi

Özel güvenlik görevlisinin yetkileri arasında gereken durumlarda iş yeri veya konuta girme yetkisi de bulunur. Örneğin doğal afet durumunda ya da imdat istenmesi halinde yakasında kimlik kartının takılı olduğu müddet boyunca iş yeri ve konutlara giriş yapabilir. Ancak özel güvenlik görevlisi tarafından bu yetkinin kullanılmasında acil durum şartlarının olmasına dikkat edilmelidir.

5. Yakalama Yetkisi

Özel güvenlik görevlileri suçüstü durumunda şüphelileri ve görev alanı içerisinde olup da haklarında yakalama kararı olanları yakalama yetkisine sahiptir. Bununla birlikte kendi vücut bütünlüğünü veya sağlığını tehlikeye atan kişileri de yakalama yetkisi verilmiştir. Son olarak olay yerinde delilleri korumak amacıyla bunlara zarar vermeye çalışan kişileri de yakalama yetkisi mevcuttur. Ancak güvenlik görevlileri sadece görev alanında yakalama işlemi yapabilir.

6. Gerektiği Durumda Zor Kullanma Yetkisi

Kanunda yer alan ilgili maddelere göre özel güvenlik görevlileri zor kullanma yetkilerine sahiptir. Ancak bu yetkilerini kullanırken mutlaka kanunun çizdiği sınırlar içinde hareket etmeli aksi halde ceza alır veya karşı tarafa tazminat ödemek durumunda kalır.

7. Silah Bulundurma ve Taşıma Yetkisi

2559 Sayılı Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunu’nda belirtilen esas ve usullere göre özel güvenlik görevlilerinin silah bulundurma ve taşıma yetkisi vardır. Silah kullanma en son çare olduğu için öldürmek kastı olmadan yaralama kastına yönelik silah kullanılmalıdır.

8. Suça El Koyma ve Delilleri Saklama Yetkisi

Son olarak özel güvenlik görevlileri görev alanında meydana gelen bir suçta derhal el koyma yetkisini kullanabilir. Aynı zamanda özel güvenliğin yetkileri arasında suç teşkil eden durumlarda delilleri muhafaza ederek vakit kaybetmeden kolluk kuvvetlerine bilgi vermelidir.

Özel Güvenlik Görevlisi Sorumlulukları Nelerdir?

Özel güvenlik görevlisinin sorumlulukları silahlı veya silahsız görev yapmaları fark etmeksizin temel anlamda bazı unsurlardan oluşur. Bay ve bayan güvenlik görevlileri görev yaptıkları alan veya kişilerle ilgili şu sorumlulukları yerine getirmek durumundadır:

1. Temel Güvenlik Sorumluluğu

Özel güvenlik görevlilerinin temel görevi, güvenliğinden sorumlu oldukları alanlara veya kişilere karşı yapılacak olan saldırılarda önleyici olmaktır. Bir başka deyişle saldırganı henüz suça başlamadan önce vazgeçirmek ve gereken caydırıcı etkiyi yapmaktır. Bir örnekle açıklamak gerekirse, alış veriş merkezine saldırmak isteyen saldırgan, özel güvenlik görevlisinin oradaki varlığını fark ettiği zaman bu eyleminden psikolojik olarak vazgeçer. Hırsızlık yapmayı amaçlayan kişi de güvenlik görevlisinin bulunduğu yeri koruması sebebiyle önleyici etki yarattığı için suç işlemekten vazgeçtiği için özel güvenlik görevlisi temel sorumluluğunu yerine getirmiş olur.

2. İhbar Sorumluluğu

Özel güvenlik görevlileri görev alanları ve görev süreleri içerisinde kendi alanlarıyla ilgili bir suç işlenmesi durumunda bunu vakit kaybetmeksizin kolluk görevlilerine bildirmek durumundadır. Eğer özel güvenlik görevlisi suça tanıklık ettiği halde polise veya jandarmaya bildirim yapmazsa, 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’un 21. maddesinde belirtilen idari suçlardan olan bildirim yükümlülüğü yerine getirmeme suçunu işler. Bu durumda özel güvenlik görevlisinin görevleri bakımından hatalı davranışı sebebiyle 1 yıl boyunca meslekten men edilir.

3. Kolluk Amirinin Talebini Yerine Getirme Sorumluluğu

Görev alanlarında çalışan özel güvenlik görevlileri, kolluk amirlerinin emirlerini yerine getirmek zorundadır. Ancak bu emirleri yerine getirirken bunların suç teşkil edip etmediğinin veya hukuka uygun olup olmadığını değerlendirmesi gerekir. Aksi halde emre itaatsizlik suçunu işler ve bunun sonucunda 1 yıl boyunca özel güvenlik alanında çalışamaz.

4. Olay Yerinin Korunması Sorumluluğu

Özel güvenlik yetki ve sorumlulukları bakımından güvenlik görevlileri, ortaya çıkan suçtan artık adli yetkilerini kullanmaya başlarlar. Bununla birlikte olay yeri ve delillerin bozulmasını veya kaybolmasını engelleyici tedbirleri alma sorumluluğu devreye girer. Özel güvenlik görevlileri Ceza Muhakemesi Kanunu 168. madde kapsamında ayrıca yakalama yetkisini de kullanabilir.